Początek szkolnictwa specjalnego w Pabianicach datuje się rokiem 1922. Wówczas to 1 września zostaje powołana Klasa Pomocnicza przy Szkole Powszechnej, do której uczęszczają dzieci upośledzone umysłowo. Mieści się ona przy ul. św. Rocha 17.
Pierwszym kierownikiem placówki zostaje Feliks Papieski (były nauczyciel szkoły nr 2 w Pabianicach, absolwent Seminarium Pedagogiki Specjalnej (od 1923r. Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej w Warsza- wie), pełniąc powierzoną mu funkcję do 1939r.
W listopadzie 1922r. otworzono drugą klasę, a od 1.03.1923r. Kuratorium Okręgu Łódzkiego przydziela drugi etat nauczyciela – Marii Papieskiej. Stopniowo, co roku liczba oddziałów zwiększa się w wyniku przybywania uczniów. Rośnie też ilość nauczycieli, m.in. rozpoczyna pracę:
Joanna Witych – 1923r.,
Stefanówna – rok szkolny 1926/1927,
Jadwiga Godlewska i Szikorowa – 1928/1929,
Kneblewska – 1931/1932,
Jan Trela, Cecylia Włodarczyk – 1935/1936,
Marian Wołkowiński – 1938/1939.
Wszyscy ci nauczyciele to ludzie ze średnim wykształceniem pedagogicznym lub dyplomem ukończenia Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej i również ówcześni prekursorzy w nauczaniu i wychowaniu osób upośledzonych, w czasach gdy pedagogika specjalna poczynia pierwsze kroki (głównie dzięki Marii Grzegorzewskiej – twórczyni Instytutu Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, a tym samym pedagoigki specjalnej w całej Polsce).
Ze zbiorów: Marcin Gębarowski, źródło: https://bit.ly/3aCnrKx
13 lutego 1927r. Kuratorium nadaje Klasie Pomocniczej nazwę 3-klasowej Publicznej Szkoły Powszechnej Specjalnej w Pabianicach, co podwyższyło jej status. Trzy lata później Szkoła posiada cztery etaty nauczycielskie, a w 1931r. uczęszcza do niej 86 uczniów, którzy uczą się w czterech klasach: klasa I – 25 uczniów, klasa II – 25, klasa III – 19, klasa IV – 17.
Tuż przed II wojną światową stworzono cztery oddziały z liczbą ok. 50 – 70 uczniów.
Pierwszy okres działania szkoły to praca w warunkach, które nie spełniają zaleceń planu nauczania i wychowania dla placówek tego typu (małe, ciemne i ciasne klasy w czynszowej kamienicy). W wyniku staran kierownika szkoła otrzymuje nowe lokum przy ul. Pułaskiego 11, a w latach 1926 – 1939 przy ul. Kościelnej 11, gdzie wynajmowany jest prywatny budynek Griunsztajna i Pukacza.
W latach 1927 – 1937 szkoła zmienia nazwę. Na pieczęci placówki jest napis: Szkoła Specjalna w Pabianicach. Natomiast od września 1937r. funkcjonuje jako Szkoła Powszechna Specjalna nr 4 w Pabianicach. W listopadzie tegoż roku ponownie następuje zmiana na: Publiczna Szkoła Powszechna Specjalna II Stopnia w Pabianicach. W lipcu 1938r. Inspektorat Powiatu Łaskiego w Zduńskiej Woli zmienia stopień organizacyjny szkoły. Od tej chwili jest to Publiczna Szkoła Powszechna Specjalna I Stopnia w Pabianicach.
Okupacja hitlerowska przerywa pracę szkoły. Do 1943r. budynek zajmuje wojsko niemieckie, a do 1945r. szkoła zawodowa dla dzieci niemieckich.
Po wojnie, a nawet już w kwietniu 1945r., w zniszczonym budynku (nadal pod adresem ul. Kościelna 11) szkoła specjalna rozpoczyna swą pracę. Głównym organizatorem i kierownikiem placówki jest Jadwiga Godlewska.
W budynku mieszczą się trzy klasy. Po dokonaniu przeróbek w roku szkolnym 1948/49 działa 6 oddziałów z łączną liczbą 102 uczniów.
Kolejne lata przynoszą zmiany w organizacji szkoły. Następuje ciągły jej rozwój, przykładowo:
– rok szkolny 1951/52 – szkoła posiada 7 klas, 108 uczniów, 9 nauczycieli;
– 1952/53 – 7 oddziałów, uczy 11 pedagogów;
– od 1954r. do 1957r. zatrudnionych jest 12 nauczycieli, uczniowie uczą się w 8 klasach;
– 1960/61- 158 uczniów, 11 nauczycieli;
– 1961 – 1966 – szkoła liczy powyżej 170 uczniów, a ilość nauczycieli waha się od 10 do 14;
– koniec lat 60-tych – 204 uczniów w 11 oddziałach i 18 pedagogów.
Jednakże szkoła to nie tylko statystyka, to również praca i nierzadko determinacja pedagogów. Placówka nadal mieści się w starym budynku z ciasnymi pomieszczeniami, który wymaga ciągłych remontów, przeróbek, aby poprawić warunki pracy dzieci i móc wprowadzać oraz realizować idee Marii Grzegorzewskiej: wychowanie umysłowe, kształcenie politechniczne, wychowanie moralno-społeczne, estetyczne i fizyczne, niesienie pomocy, wspieranie słabszych i upośledzonych.
W 1959r. zostaje zaadaptowany strych na potrzeby pracowni dziewiarskiej. W 1960r. stworzona zostaje dodatkowa klasa, gabinet lekarski, gabinet kierownika szkoły i kancelaria. Powstaje kuchnia, w której prowadzone są lekcje gospodarstwa domowego oraz pracownia stolarska.
Kierownik szkoły, Jadwiga Godlewska, organizuje Kurs Problemowy mający przygotować absolwentów do zawodu dziewiarza.
W roku szkolnym 1964/65, na podstawie orzeczenia Kuratorium Okregu Szkolnego Łódzkiego, zostaje utworzona pierwsza klasa Szkoły Zawodowej Specjalnej (liczy 23 uczniów).
W latach 1967/68 – 1969/70 funkcję kierownika szkoły przejmuje Walerian Kaczorek.
W 1968r. przeprowadza remont budynku, po którym szkoła dysponuje 10 klasami, pracownią praktyczno-techniczną, salą gimnastyczną, gabinetem lekarskim.
W 1969r. na terenie placówki działa samorząd szkolny, w którego skład wchodzą uczniowie najstarszych klas.
W roku szkolnym 1969/70 kierownictwo obejmuje Maria Sadowska.
W czerwcu 1971r. na terenie szkoły zostaje otwarta wystawa postępu pedagogicznego, na której przedstawiane są prace dzieci oraz pomoce naukowe wykorzystywane podczas lekcji a wykonane przez nauczycieli.
W roku szkolnym 1971/72 Podstawowa Szkoła Specjalna obchodzi jubileusz – istnieje i służy uczniom niepełnosprawnym już 50 lat. Za swą działalność na polu dydaktyczno-wychowawczym otrzymuje w 1972r. medal Komisji Edukacji Narodowej jako wyróżniająca się placówka kształcenia i wychowania specjalnego.
16 stycznia 1973r. Podstawowa Szkoła Specjalna zmienia lokal na budynek przy ul. Pułaskiego 32 (dawna Szkoła Podstawowa nr 12). Nowa siedziba, po remoncie, zaadaptowana jest do potrzeb placówki specjalnej (dobrze wyposażone 3 pracownie: szycia, gospodarstwa domowego, zajęć praktyczno-technicznych oraz sala gimnastyczna, świetlica i jadalnia, gabinet lekarski, ogród, boisko i klasopracownie: biologiczna, humanistyczna). Tu również mieści się Szkoła Zawodowa.
18 czerwca 1973r. szkoła otrzymuje imię Marii Konopnickiej i przyjmuje nazwę: Szkoła Podstawowa Specjalna im. Marii Konopnickiej w Pabianicach.
W świetlicy szkolnej działa Kuratorski Ośrodek Pracy z Młodzieżą, który zapewnia opiekę wychowawczą młodzieży w czasie wolnym od zajęć szkolnych. Jego kierownikiem zostaje Mirosław Idzikowski.
1977r. – to rok jubileuszowy:
– 55 rocznica powstania Podstawowej Szkoły Specjalnej im. M. Konopnickiej;
– 10 rocznica istnienia Zasadniczej Szkoły Zawodowej Specjalnej.
Rok szkolny 1978/79 rozpoczyna się zmianą na stanowisku dyrektora. Jest nim Zofia Szczypiorska. W tym też roku otwarta zostaje na terenie szkoły harcówka. Znacznie wcześniej, bo 12 czerwca 1951r. rozpoczyna działalność drużyna harcerska, która prowadzi Lucyna Pawlikowska. Od 1955r. harcerze współpracują z czasopismem „Świat młodych”, w którym zamieszczają swoje artykuły. W 1953r. na niwie artystycznej działa harcerski teatrzyk Szkolaczek, przemianowany w 1958r. na Harcerski Teatr Lalek. 15 listopada 1979r. II Szczep Harcerski otrzymuje imię Józefa Salwy.
Szkole przybywają nowe pracownie: matematyczna i przyrodnicza. Po raz pierwszy w budynku mieści się klasa życia dla uczniów niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym, która przygotowuje do codziennego życia.
We wrześniu 1988r. dyrektorem zostaje Mariola Talar. Ze względu na konieczny kapitalny remont lokalu, nauczanie jest kontynuowane od 1988r. w budynku przy ul. Brackiej 37, pomieszczeniach na parterze dwóch bloków mieszkalnych ( po byłym przedszkolu). warunki są tu bardzo niedogodne do prowadzenia zajęć rewalidacyjnych: małe, przechodnie klasy, takaż sama świetlica i jadalnia. w osobnym budynku pracują klasy życia.
Zasadnicza Szkoła Zawodowa, której dyrektorem jest Bożena Bulzacka, otrzymuje oddzielny budynek.
Budowę rozpoczęto w 1985r. z inicjatywy prezesa Spółdzielni Inwalidów im. J. Dąbrowskiego – Tadeusza Skoczylasa oraz dyrektor Fundacji Dzieciom Niepełnosprawnym – Krystyny Śliwińskiej.
Młodzież uczy się w komfortowych warunkach. W nowym budynku znajduja sie pomieszczenia do prowadzenia zajęć teoretycznych i warsztatowych oraz sala gimnastyczna, siłownia, natryski, stołówka. Inne przedsięwzięcia podejmowane przez panią Bożenę Bulzacką to: dodatkowe pracownie warsztatowe, budowa boiska szkolnego.
W sferze dydaktycznej następuje rozszerzenie kształcenia. Absolwenci legitymują się tytułem robotnika wykwalifikowanego w zawodach: dziewiarz maszynowo-ręczny oraz szwacz dzianin. Od roku szkolnego 1992/93 działa nowy kierunek kształcenia – introligator, a w roku 1994/95 – pracownik robót budowlanych i wykończeniowych (zgodnie z potrzebami rynku pracy).
W roku szkolnym 1993/94 Szkoła Zawodowa staje się Zespołem Szkół Zawodowych Specjalnych, w skład którego wchodzą:
– Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna dla młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie;
– Zasadnicza Szkoła Zawodowa dla młodzieży niepełnosprawnej ruchowo, realizująca program szkoły masowej.
25 października 1993r. (po pięciu latach) następuje powrót Szkoły Podstawowej Specjalnej do wyremontowanego budynku przy ul. Pułaskiego 32. Na trzech kondygnacjach mieszczą się pracownie klas nauczania początkowego, klasopracownie (humanistyczna, biologiczna, matematyczna), biblioteka, pomieszczenia dla klas życia (obecnie zespoły edukacyjne), sala gimnastyczna. zapewniona jest stała opieka psychologiczna, pedagogiczna, logopedyczna i rewalidacji indywidualnej. 29 września 1997r. zostaje otwarta (również po remoncie) świetlica szkolna z kuchnią i jadalnią.
W roku szkolnym 1998/99 Szkoła organizuje VI Dziecięcą Wojewódzką Olimpiadę Sportową „Sprawni razem”, w której uczestniczą dzieci z Łodzi, Konstantynowa, Głowna, Zgierza, Ozorkowa.
Dwa razy w roku organizowane są turnusy rehabilitacyjne, refundowane przez Centrum Pomocy Rodzinie.
1 września 1999r. uchwałą Rady Powiatu Pabianickiego, Szkoła Podstawowa Specjalna im. M. Konopnickiej w Pabianicach zostaje przekształcona ze szkoły o strukturze I-VIII w Zespól Szkół Specjalnych w Pabianicach, w którego skład wchodzą:
– Szkoła Podstawowa Specjalna Nr 1 im. Marii Konopnickiej w Pabianicach, obejmująca teren miasta, gminy Pabianice (z wyłączeniem Porszewic), gminy Dłutów, Dobroń, Ksawerów;
– Gimnazjum Specjalne, obejmujące teren całego pabianickiego powiatu.
Uchwałą Rady Powiatu z dn. 13 listopada 2003r. Zespół Szkół Specjalnych zmienia nazwę na Zespół Szkół Nr 5 im. Marii Konopnickiej w Pabianicach, aby następnie na mocy uchwały z 28 lutego 2005r. stać się Zespołem Szkół Specjalnych Nr 5 im. Marii Konopnickiej w Pabianicach ze Szkołą Podstawową Specjalną Nr 6 im. Marii Konopnickiej i Gimnazjum Specjalnym Nr 5.
W roku szkolnym 2003/2004 Zespół Szkół nr 5 organizuje I Wojewódzką Olimpiadę Matematyczna dla Gimnazjów Specjalnych.
Lata 2004 – 2005 znamionuje przemiana placówek specjalnych. Szkoła podstawowa, gimnazjum i szkoła zawodowa zostają połączone w roku szkolnym 2005/2006 w Zespół Szkół Specjalnych Nr 5 im. Marii Konopnickiej. W ten sposób uczniowie mają gwarantowany ciąg podjętej edukacji.
Dyrektorem placówki jest Bożena Bulzacka, wicedyrektorem – Anita Dobrosz.
W skład Zespołu wchodzą:
– Szkoła Podstawowa Specjalna Nr 6 im. Marii Konopnickiej;
– Gimnazjum Specjalne Nr 5;
– Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna Nr 5 dla Uczniów z Upośledzeniem Umysłowym w Stopniu Lekkim, z Chorobami Przewlekłymi i Niepełnosprawnością Ruchową.
Od 1 września 2006r. (zgodnie z Uchwałą Rady Powiatu Pabianickiego z dn. 15 marca2006r.) zaczęła swą działalność w Zespole Szkół – Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy, dla uczniów niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi.
W Zespole działa też świetlica i stołówka.
Zgodnie z reformą oświaty oraz uchwałą Rady Powiatu z dnia 30 marca 2017r. w Zespole Szkół działa ośmioletnia Szkoła Podstawowa Specjalna dla dzieci niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim, dla dzieci niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz dla dzieci niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu głębokim;
Gimnazjum Specjalne (działa do momentu wygaszenia) dla dzieci niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim i dzieci niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym i znacznym;
Branżowa Szkoła Specjalna I stopnia, w której prowadzone są klasy dotychczasowej Zasadniczej Szkoły Zawodowej Specjalnej (działającej do wygaszenia) dla uczniów niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim, z chorobami przewlekłymi i niepełnosprawnością ruchową;
Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy (o trzyletnim cyklu kształcenia) dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi.